CHP, zeytinlik alanları madenciliğe açan torba yasaya karşı sunduğu muhalefet şerhinde, düzenlemenin BAE ile yapılan enerji anlaşmasının yasal altyapısını oluşturduğunu ve teklifin yalnızca 10 yıllık kömür rezervi için kamu yararını gözetmediğini belirtti.
CHP, Muğla’nın Milas ve Yatağan ilçelerindeki zeytinlik alanları madenciliğe açan torba yasa teklifine ilişkin 92 sayfalık muhalefet şerhi hazırladı. Şerhte teklifin anayasa ve ilgili yasalara aykırı olduğu, kamu yararından çok belirli şirketlerin çıkarlarını öncelediği vurgulandı. TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nda 26 saat süren görüşmelerin ardından teklif komisyondan geçmişti.
Muhalefet şerhinde, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın sözünü ettiği “süper izin” kavramının, BAE ile yapılan enerji anlaşmasıyla bağlantılı olduğu belirtildi. Anlaşmanın, 18 ay boyunca rakipsiz proje imkânı, kolaylaştırılmış izin süreçleri ve döviz üzerinden alım garantisi gibi hükümler içerdiği, bunun Türkiye'nin doğal kaynakları üzerinde dış menfaatleri öne çıkardığı ifade edildi.
Şerhte, “Türkiye Cumhuriyeti, izinlerin, ruhsatların ve çevresel etki değerlendirme sürecinin alınmasında kolaylık ve destek sağlayacaktır” hükmüne dikkat çekilerek, bu taahhütle Türkiye’nin BAE şirketleri lehine mevzuatını esneteceğinin taahhüt edildiği belirtildi. Sözleşme metinlerinin kamuoyuna açıklanmadığı ve “devlet sırrı” gibi saklandığı da vurgulandı.
“Süper İzin” ile ÇED süreci sıradanlaştırılıyor
Şerhte, “süper izin” kavramının ÇED, tarım, orman ve imar izinlerinin hızla verilmesi anlamına geldiği, bu durumun ÇED süreçlerini göstermelik hâle getirdiği ifade edildi. Ayrıca alım garantisi, teşvik ve tahkim düzenlemeleriyle birlikte başka yasal değişikliklerin de gündeme gelebileceği belirtildi.
Teklifin ekinde yer alan harita ve koordinat listelerinin Limak-İçtaş ortaklığındaki Yeniköy ve Kemerköy termik santralları ile AYDEM’e ait Yatağan Termik Santralı’nı kapsadığı ifade edildi. Bu alanların madenciliğe açılmasının, Zeytincilik Yasası’na açıkça aykırı olduğu ve elde edilecek kömürün yalnızca 10 yıllık ihtiyacı karşılayacağı belirtildi.
“Adrese teslim düzenleme” eleştirisi
Cumhuriyet'in haberine göre, CHP’nin muhalefet şerhinde TBMM’nin belirli kişi ya da grupların çıkarı için yasa yapamayacağı belirtilerek, teklifin “adrese teslim” niteliğinde olduğu ifade edildi. Limak-İçtaş ve AYDEM (Bereket Enerji) için özel yasa hazırlandığı öne sürülerek, teklifin kanunun genelliği ilkesine ve Anayasa’nın 2. maddesine aykırı olduğu kaydedildi.
Şerhte ayrıca, 2018-2024 yılları arasında TEİAŞ’ın Yeniköy-Kemerköy Termik Santrallarına İçtaş ve Limak üzerinden yaptığı kapasite mekanizması ödemelerinin toplamda 151 milyon 406 bin 550 ABD Doları’na ulaştığı bilgisine yer verildi.
TBMM önünde protesto
Zeytinliklerin madenciliğe açılmasını öngören yasa teklifine karşı Türkiye’nin dört bir yanından gelen yurttaşlar TBMM önünde protesto düzenledi. “Talana dur de”, “Havama, toprağıma, suyuma dokunma” yazılı dövizler taşıyan yurttaşlar tepkilerini dile getirdi.
Bir yurttaş, “Türkiye’nin çeşitli yerinden gelmiş onca insanın ellerine baktığınız zaman o emeği görüyorsunuz. Heba edilemez, hiçbir şekilde kıyılamaz. Kimse toprağımıza dokunmasın” dedi. Bir başka yurttaş ise, “Madem bu kadar maden çıkarılıyor, neden yoksullaşıyoruz?” diye sordu.
Gözyaşlarını tutamayan bir yurttaş, “Kendi vatanımızda acı çekiyoruz. Bu halk bunu hak etmedi” ifadelerini kullanırken, 82 yaşındaki bir yurttaş da “Dağlarımızı talan ettiler, çöl ettiler. Köyümüzden gitmek istemiyoruz” dedi.
